1. 🏗️ İnşaat ve Taahhüt Sektörü
Özellikler:
- Proje bazlı çalışır, gelir sürekliliği yoktur.
- Kamu ve özel sektör ihalelerine bağlı gelir modeli.
- Proje büyüklüğü arttıkça finansal yük artar.
Mali Yapı:
- Bilanço “Yapılmakta Olan Yatırımlar” kalemi öne çıkar.
- Stok yoktur ama nakit sıkışıklığı yaygındır.
- Dönemsel gelir kaydedilir; tahsilatlar gecikmelidir.
Kredi Özellikleri:
- Teminat mektubu, proje bazlı işletme kredileri.
- Teminat: ipotek, proje alacakları, kamu sözleşmeleri.
Örnek Firma – Mayax İnşaat A.Ş.
3 kamu ihalesi alan firma, 15 milyon TL teminat mektubu ve 7 milyon TL işletme kredisi talep eder. Firma nakit sıkışıklığı nedeniyle taşeron ödemelerinde gecikmiştir. Banka, projelerin nakit akışı tahmini ve geçici kabul durumlarını analiz ederek yapılandırma önerir.
2. 🧵 Tekstil ve Hazır Giyim
Özellikler:
- Sezonluk koleksiyonlar, trend bağımlılığı.
- İç piyasa ve ihracat yönelimli firmalar.
Mali Yapı:
- Stok devir hızı kritik önemde.
- Sabit gider yüksek; fason üretim varsa risk dağılır.
Kredi Özellikleri:
- İhracat kredileri, spot krediler.
- Teminat: stoklar, alacak temlikleri, ihracat kontratları.
Örnek Firma – Lalex Giyim Ltd. Şti.
İngiltere’ye tekstil ihracatı yapan firma, 4 ay sonrası teslim için üretime başladı. 3 milyon TL ihracat işletme kredisi istiyor. Banka, stok yapısını, ihracat faturalarını ve müşteri sözleşmesini teminat alarak kredilendirme yapar.
3. 🌾 Tarım ve Gıda Üretimi
Özellikler:
- Doğaya bağımlı üretim.
- Girdi maliyetleri (mazot, gübre) doğrudan etkili.
- Çoğunlukla bireysel işletmelerden oluşur.
Mali Yapı:
- Sezonluk gelir; amortisman dışı giderler fazladır.
- Vade uyumsuzluğu yaygındır.
Kredi Özellikleri:
- Hasat vadeli kredi, ürün ipoteği, Ziraat Bankası destekleri.
- Kooperatif teminatı ve TARSİM sigortası ile teminat güçlendirilebilir.
Örnek – Doğal Bereketx
Aydın’da incir üreticisi 35 çiftçi, gübre ve ilaç alımı için 1,5 milyon TL kredi ister. Hasat dönemi vade sunulur. Banka, TARSİM sigortası, ürün ipoteği ve kooperatif kefaleti ile teminatlandırma yapar.
4. ⚙️ İmalat ve Metal İşleme
Özellikler:
- Üretim süreklidir, B2B çalışılır.
- Dövizle satış yaygın; dış ticaret riski taşır.
Mali Yapı:
- Duran varlıklar yüksek (teknolojik makine yatırımı).
- Nakit akışı müşteri ödeme vadelerine bağlı.
Kredi Özellikleri:
- Leasing, yatırım kredileri, ihracat alacak temlikleri.
- Üretim kapasite raporu kredi kararı için önemlidir.
Örnek Firma – Deltax Çelik Sanayi A.Ş.
Yeni hastane yatırımı için 10 milyon TL yatırım kredisi talep eden firma, devlete ihale bazlı çalışıyor. Teşvik belgesi, üretim projeksiyonu ve makine ekspertiziyle kredi süreci başlatılır.
5. 🏨 Turizm ve Konaklama
Özellikler:
- Mevsimsellik yüksek; yaz sezonuna bağlılık.
- Yabancı müşteri oranı döviz geliri sağlar.
Mali Yapı:
- Duran varlıklar otel binası ve ekipmanlardan oluşur.
- Sabit gider fazladır (personel, enerji, bakım).
Kredi Özellikleri:
- Sezon öncesi işletme kredileri, renovasyon finansmanı.
- Gelir teminatı, doluluk oranları, OTA anlaşmaları dikkate alınır.
Örnek – Palmiyex Tatil Köyü
Antalya’da 100 odalı otel, sezon öncesi 2 milyon TL işletme kredisi talep ediyor. Geçmiş 3 sezon doluluk ortalaması %82, Booking.com puanı 8.4. Banka, gelir projeksiyonu ve kredi geri ödeme simülasyonu yaparak olumlu karar verir.
6. 💻 Yazılım / Bilişim
Özellikler:
- Bilgi yoğun, fiziksel varlığı olmayan firmalar.
- Gelir düzenli (abonelik) olabilir.
Mali Yapı:
- Az varlıkla yüksek ciro yaratılır.
- Tahsilat vadeleri kısa; çoğunlukla TL bazlı işlem yapılır.
Kredi Özellikleri:
- Ar-Ge destekli krediler, TUBİTAK hibeleri, nakit akış bazlı yapılandırma.
- Teminat: müşteri kontratları, marka değeri.
Örnek – TechNovaw Yazılım A.Ş.
e-Ticaret yazılımı sunan firma, büyüme hedefli reklam yatırımı için 1 milyon TL kredi talep eder. 900 abone, yıllık 3 milyon TL gelir elde etmektedir. Banka, abonelik raporları ve nakit akış simülasyonuyla olumlu karar verir.
7. 🚚 Lojistik ve Taşımacılık
Özellikler:
- Yakıt fiyatı ve dış ticaretle doğrudan etkilenir.
- Operasyonlar araç filosuna dayanır.
Mali Yapı:
- Duran varlıkların büyük kısmı taşıtlardır.
- Filo büyüklüğü büyüklük ve kredi limitini etkiler.
Kredi Özellikleri:
- Taşıt kredileri, akaryakıt vadeli kredileri.
- Teminat: taşıt ipoteği, kira sözleşmeleri.
Örnek – UlusNakq Lojistik Ltd.
20 araçlık tır filosunu büyütmek isteyen firma, 3 yeni çekici için 4 milyon TL kredi ister. Mevcut araçları ipotek eden firma, müşteri kontratları ile kredibilitesini artırır.
8. 🛒 Perakende (Zincir Mağaza – Gıda/Elektronik)
Özellikler:
- Hızlı tüketim mallarında stok devir hızı yüksektir.
- Nakit dönüşümü çabuk, ancak marjlar düşüktür.
Mali Yapı:
- Yoğun stok, POS cihazlarına dayalı satış modeli.
- Kasa pozisyonu güçlü olabilir.
Kredi Özellikleri:
- Spot krediler, stok kredileri, çek karşılığı krediler.
- Ciro teminatı, tahsilat akışı analiz edilir.
Örnek – TechXq Elektronik Mağazacılık A.Ş.
15 şubeli zincir elektronik mağazası, yeni stoklar için 6 milyon TL kredi talep eder. Aylık 20 milyon TL ciro döngüsüne sahip. Banka, geçmiş satış verilerini ve ürün devir hızını baz alır.
9. 🚗 Otomotiv Bayilikleri
Özellikler:
- Ana firmaya bağlı çalışma; yüksek stok maliyeti.
- Satış sonrası hizmetten ciddi gelir elde edilir.
Mali Yapı:
- Ticari alacaklar ve stok, bilançoda baskın kalemdir.
- Nakit döngüsü araç satışı sonrası ani yükselebilir.
Kredi Özellikleri:
- Stok finansmanı, vadeli satış kredileri, bayi kredisi.
- Teminat: araçlar, bayi sözleşmesi, ipotek.
Örnek – Batıx Otomotiv A.Ş.
Volkswagen bayiliği olan firma, yeni gelen 40 araç için 12 milyon TL stok finansmanı ister. Firma, markadan alınan bayilik garantisi ve showroom ipoteği ile kredi alır.
10. 🏥 Sağlık ve Özel Klinikler
Özellikler:
- Yüksek regülasyon, sürekli yatırım gerektirir.
- Tıbbi cihaz, personel, bakım maliyetleri yüksektir.
Mali Yapı:
- Sabit gider yoğun; SGK tahsilatı 90-120 gün arasıdır.
- Duran varlık yüksek (medikal cihazlar, bina vb.).
Kredi Özellikleri:
- Tıbbi cihaz leasing, işletme kredisi, tahsilat vadeli yapılandırma.
- Teminat: bina, cihaz ipoteği, hasta kontratları.
Örnek – VitaMedx Özel Hastanesi
Yeni MR cihazı alımı için 3 milyon TL leasing talebinde bulunan kurum, SGK anlaşması ve hasta sayısı projeksiyonu ile bankaya başvurur. Banka, leasing ile birlikte SGK tahsilat döngüsünü teminat alır.
📌 Sonuç ve Tavsiyeler:
Her sektör kendi dinamikleriyle farklı kredi yapılarına ihtiyaç duyar. Bankaların bu analizlerde dikkat etmesi gereken başlıca noktalar:
- Nakit akış sürekliliği ve öngörülebilirliği
- Teminat yapısı ve sektörel değerleme yöntemleri
- Dönemsel riskler ve sektörün dış şoklara duyarlılığı
- Kâr marjı ve faaliyet kaldıraç yapısı
