Bugün sizler için petrol fiyatlarının gelişimi, düşüş nedenleri ve beklentileri açıklamaya çalışacağım.
Bildiğiniz üzere petrol fiyatları Haziran ayından itibaren keskin bir düşüş göstermekte olup 6 aylık periyotta %50’nin üzerinde fiyat düşüşü göstermiştir. Hatta son 5.5 yılın en düşük seviyelerinde seyreden Petrol ile ilgili profesyonellerin görüşlerine bakıldığında ise 2015 yılı boyunca mevcut düşük seviyelerin devam edeceği öngörülmektedir. Bu durum özellikle petrol gelirlerine duyarlılığı yüksek olan ülkeler için olumsuz etki yaratırken ülkemiz gibi net enerji ithalatçısı ülke konumunda olanların ise dış genge ve dış ticaret açığını iyileştireceğinden büyümeyi destekleyeceği öngörülmektedir.
Peki petrol fiyatları neden düşüyor?
Haziran ayında brent petrolün fiyatı 2014 yılının en yüksek seviyesi olan 115 USD seviyesinde iken yıl sonunda 56 USD’ye ulaştı. Durumu aslında hem arz hem de talep yönlü bakmamız lazım. Arz temelli konuya bakıldığında ise ; petrol fiyatlarında gerçekleşen bu düşüşte ki en önemli faktör ABD’de yeni geliştirilen teknolojilere bağlı olarak maliyetlerin düşmesi ve kaya petrolü üretiminde gözlenen hızlı artış. 2014 yılında ayrıca Irak ve Libya’da üretimin artması arz fazlasına bağlı olarak fiyatlarda düşüşte etkili olmuştur. Kasım 2014’te OPEC’in üretim kotasını azaltmama kararını alması da petrol fiyatlarındaki düşüşü hızlandırmıştır. Bu bahsettiğimiz
Haziran ayının ortalarında 115 USD/varil ile 2014 yılının en yüksek seviyesine ulaşan Brent türü ham petrolün fiyatı yılsonunda 56 USD/varil seviyesine kadar gerilemiştir. Petrol fiyatlarında gözlenen bu keskin düşüşte rol oynayan faktörlerden en önemlisi, ABD’de yeni geliştirilen teknolojilere bağlı olarak maliyetlerin düşmesinin etkisiyle kaya petrolü üretiminde gözlenen hızlı artıştır. Ayrıca, 2014 yılı boyunca devam eden çatışmalara bağlı olarak Irak ve Libya’da petrol üretiminin sekteye uğraması beklenirken, her iki ülkede de üretimin artması, fiyatlardaki düşüşte etkili olan arz yönlü gelişmelerden bir diğeri olmuştur. Son olarak, Kasım 2014’teki toplantısında Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nün (OPEC) üretim kotasını azaltmama kararı alması yılın son ayında petrol fiyatlarındaki düşüşü hızlandırmıştır.
Talep tarafında ise, Euro Alanı ile Japonya’da ekonomik aktivitenin zayıf seyri ve dünyanın ikinci büyük petrol tüketicisi olan Çin ekonomisindeki yavaşlama küresel petrol talebindeki artışın ivme kaybetmesine neden olmuştur. Petrol piyasasındaki bu gelişmelere ek olarak Fed’in para politikasını sıkılaştırmaya başlayacağına yönelik beklentilerin etkisiyle ABD dolarının diğer para birimlerine karşı değer kazanmasının da petrol fiyatlarındaki düşüşte rol oynadığı gözlenmektedir. “Dolar değer kazandığında emtia fiyatları düşer, ham petrol de bir emtia olarak bu kurala uyuyor” görüşü Robert Baron tarafından ifade edilmektedir.
İşte tüm bu sebeplerden dolayı petrol fiyatlarında düşüş kaydedilmektedir. Peki bu düşüşün küresel ekonomiye etkileri nelerdir?
Petrol fiyatlarındaki düşüşün küresel ekonomiye net etkisinin pozitif olduğu düşünülmektedir. Hesaplamalara göre, petrol fiyatlarındaki her 20 USD/varil düşüş, küresel ekonomik büyümeyi 2-3 yıllık bir dönemde 0,4 puan artırıcı yönde etkide bulunmaktadır. Ülke grupları itibarıyla incelendiğinde, petrol fiyatlarındaki düşüşün olumlu etkilerinin en fazla net enerji ithalatçısı gelişmekte olan ülkelerde gözlenmesi beklenmektedir.
Yazıya ek olarak Mahfi Hoca’nın değerlendirmesine de buradan ulaşabilirsiniz.
